Η πελματιαία απονευρωσίτιδα είναι ένα σύνδρομο αποδιοργάνωσης της πελματιαίας απονεύρωσης. Η πελματιαία απονεύρωση είναι η περιτονία κάτω από την πατούσα μας μεταξύ πτέρνας και μεταταρσίων, αποτελείται απ'τους καμπτήρες μυς των δαχτύλων (τους μυς δηλαδή που τραβούν τα δάχτυλα προς τα κάτω) .Η πάθηση συνήθως οφείλεται σε επαναλαβανόμενους μικρο-τραυματισμούς στην απονεύρωση οι οποίοι δεν επουλώνονται πλήρως(M.Roxas 2005). Συχνά η μηχανική αιτία είναι η χρόνια φλεγμονή λόγω του υπερβολικού πρηνισμού ή του υπερβολικού χρόνου πρηνισμού κατά την βάδιση που έχει ως αποτέλεσμα την υπερβολική διάταση της απονεύρωσης και τελικά τις επαναλαμβανόμενες μικρορήξεις στην έκφυση της πελματιαίας απονεύρωσης απ’την πτέρνα (Kwong P.K et al.1988).
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουμε φλεγμονή αλλά παρουσιάζεται μία μη φλεγμονώδης διαδικασία αποδιοργάνωσης της πελματιαίας απονεύρωσης και ίσως θα ήταν πιο σωστή η χρήση του όρου πελματαία απονευροπάθεια.Στις Η Π.Α αναφέρεται ως η πιο συχνή αιτία πόνου στην πτέρνα για τους ενήλικους (M.Roxas 2005).
Συμβαίνει σε άτομα και των 2 φύλλων συνήθως μετά την ηλικία των 40 ετών ,και σε άτομα που η εργασία ή οι δραστη-ριότητες τους περιλαμβάνουν μεγάλα διαστήματα βάδισης ή ορθοστασίας (Corrigan B.-Maitland G.D 1985 ,Clancy W.G 1982)
.
Η πελματιαία απονεύρωση είναι μια λεπτή κατασκευή συνδετικού ιστού που εκφύεται απ’το μέσο πτερνιαίο όγκωμα (μέση της πτέρνας του ποδιού) και καταλήγει στις μεταταρσιοφαλαγγικές αρθρώσεις (ξεκίνημμα των δακτύλων).
Έχει 2 βασικές λειτουργίες
1ον: Υποστηρίζει την μέση επιμήκη ποδική καμάρα και
2ον : Απορροφά τις φορτίσεις ασκούνται στο πόδι κατά τη διάρκεια της βάδισης
(B.Rajput-R.J.Abboud 2004 ,M.Roxas 2005)
Ο τραυματισμός συμβαίνει συνήθως στο μέσο πτερνιαίο όγκωμα και σπανιότερα στο μέσον της περιτονίας.Η περιοστική αντίδραση μπορεί να προκαλέσει αιμάτωμα το οποίο μέσω της ασβεστοποίησης μπορεί τελικά να οδηγήσει στον σχηματισμό οστεόφυτου (J.E.Zachazewski et al 1996).
Αιτιολογία
Η αιτιολογία της πελματιαίας απονευρίτιδας δεν είναι πλήρως καταννοητή,ενώ αυτή η πάθηση μπορεί να συνδυαστεί με διαφόρων ειδών αρθρίτιδες ωστόσο στο 85% των περιπτώσεων η αιτιολογία παραμένει άγνωστη (M.Roxas 2005).
Γενικά η πελματιαία απονευρίτιδα έχει θεωρηθεί ότι οφείλεται :
1. Σε οστεόφυτα πτέρνας παρ’όλο που η σχέση μεταξύ των 2 δεν έχει εκτιμηθεί ποσοτικά
2. Σε μία φλεγμονώδη διαδικασία είτε τοπικά (π.χ υποπτερνιαία θυλακίτιδα) είτε συστηματικά (π.χ ρευματοειδής αρθρίτιδα κ.λ.π)
3. Σε μια παγίδευση-πίεση νεύρου (του εν τω βάθει πτερνιαίου νεύρου ή του ινών του μέσου πτερνιαίου νεύρου)
4. Σε κατάγματα κόπωσης
5. Σε αδυναμία ατροφία του πέλματος (A.M.Wainriight et al 1995)
Προδιαθεσικοί παράγοντες για την πάθηση μπορεί να είναι η παχυσαρκία ή η απότομη αύξηση του βάρους ,συχνές δραστηριότητες που απαιτούν την άσκηση υψηλών φορτίων στην περιτονία(βάδιση, τρέξιμο κ.λ.π),η μειωμένη ραχιαία κάμψη ,ο υπερβολικός πρηνισμός ,η ανισοσκελία και άλλες ανατομικές διαφορές. (M.Roxas 2005)
Συμπτώματα πελματιαίας απονευρίτιδας
Τα συμπτώματα της πάθησης είναι ο πόνος στην έκφυση της απονεύρωσης ,ο πρωινός πόνος και η δυσκαμψία που υποχωρούν μετά από μερικά βήματα ,η τοπική ευαισθησία ,ο πόνος κατά την παθητική έκταση (τέντωμα των δαχτύλων) των δακτύλων και το τοπικό οίδημα που συχνά απουσιάζει (J.E.Zachazewski et al 1996, M.Roxas 2005).
Διάγνωση πελματιαίας απονευρίτιδας
Η διάγνωση της πάθησης γίνεται με βάση τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν παραπάνω και η θεραπεία της μπορεί να γίνει με τη χρήση ορθοτικών μέσων , με αντιφλεγμονώδη αγωγή (λήψη Μ.Σ.Α.Φ),με κλασσική φυσικοθεραπεία (κινησιοθεραπεία ,διατάσεις ,υπέρηχος κ.λ.π) ,με χειρουργική θεραπεία και τα τελευταία χρόνια με εφαρμογή εξωσωματικής θεραπείας με shockwave(ESWT ). (J.E.Zachazewski et al 1996)
Θεραπεία πελματιαίας απονευρίτιδας
Η Φυσικοθεραπεία σε ασθενείς με πελματιαία απονευρωσίτιδα είναι απαραίτητη για την γρήγορη και πλήρη αποκατάσταση της πάθησης.
Η Φυσικοθεραπεία περιλαμβάνει :
• Τεχνικές μαλακών μορίων ( μάλαξη) και εφαρμογή ειδικών πιέσεων και μυοπεριτονιακής μάλαξης για την ''λύση'' των σημείων μυικών ευαισθησίας (myofascial trigger points
• Αρθρική κινητοποίηση ( manual therapy ) σε περίπτωση που υπάρχει πρόβλημα σε κάποια ή κάποιες αρθρώσεις του ποδιού χρησιμοποιούμε τις τεχνικές κινητοποιήσης για να λύσουμε το πρόβλημα στην άρθρωση
• Ηλεκτροθεραπεία, σε περίπτωση που ο ασθενής έχει πολύ μεγάλο πόνο ή βρίσκεται στο οξύ στάδιο της πάθησης όπου συνυπάρχει ενεργός φλεγμονή η χρήση των Tens (μορφή αναλγητικών ρευμάτων) ή των διασταυρούμενων σε συνδυασμό με φαρμακευτικές ουσίες (εμποτίζουμε γάζα με κορτιζόνη ή/και με αντιφλεγμωνώδες φάρμακο και στη συνέχεια βάζουμε από πάνω τα ηλεκτρόδια με αποτέλεσμα με την κίνηση των ιόντων του ρεύματος να έχουμε και κίνηση των ιόντων των φαρμάκων στους ιστούς το ''κύκλωμα'' δηλαδή του ρέυματος προκαλεί την απορρόφηση των φαρμάκων απ'τους ιστούς ) και υπερήχων (για την αντιφλεγμωνώδη δράση τους και γιατί βοηθάνε στην αναγέννηση των ιστών).Στόχος είναι να μειώσουμε τονπόνο και την φλεγμονή και να καταστήσουμε τον ασθενή ικανό να ξεκινήσει το πρόγραμμα άσκησης που είναι και η βασική θεραπεία
• Ασκήσεις βελτίωσης της ελαστικότητας , εξειδικευμένες διατάσεις για την πελματιαία απονεύρωση,διατάσεις γαστρονημίου (του μυός που βρίσκεται στη γάμπα) της δύναμης (ασκήσεις ενδυνάμωσης και ελαστικότητας των μυών της περιοχής)
• Επανεκπαίδευση βάδισης διορθώνουμε δηλαδή τον τρόπο που βαδίζει ο ασθενής ώστε να μην το ξαναπάθει
• Συμβουλές εργονομίας αφορά κυρίως την χρησή σωστών υποδημάτων και σε κάποιες περιπτώσεις τη χρήση ειδικά κατασκευσμένων πάτων
• Πρόγραμμα σταδιακής επαναφοράς στις καθημερινές δραστηριότητες
Περίπου το 90% των ασθενών που αντιμετωπίζονται συντηρητικά θεραπεύονται εφόσον έχουν και την απαιτούμενη υπομονή μετά από διάρκεια θεραπείας 2-3 μηνών τουλάχιστον. Σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει βελτίωση με την συντηρητικη αγωγη και τα συμπτώματα υποτροπιαζουν καταφευγουμε, σαν τελευταια λυση, στην χειρουργική θεραπεια, κατά την οποία γίνεται μερική διατομή / αποσυμπίεση της πελματιαίας απονεύρωσης στην έκφυσή της.